ژئوشیمی و پتروژنز گنبدهای ساب ولکانیک منطقه شمال غرب سبزوار با تکیه بر مطالعات ایزوتوپی sr-nd

منطقه مورد مطالعه در دو موقیعت جغرافیایی در شمال و شمال غربی سبزوار بین طول های جغرافیایی´30?57تا´40?57شرقی و عرضهای جغرافیایی´20? 36 تا´40? 36 شمالی به وسعت200 کیلومتر مربع و در شمال باشتین بین طول های جغرافیایی´05?57تا´25?57شرقی و عرضهای جغرافیایی´15? 36 تا´25? 36 شمالی به وسعت 300 کیلومتر مربع واقع شده و بخشی از زون افیولیتی سبزوار محسوب می شود. تعداد زیادی گنبد های ولکانیکی با ترکیب آندزیت تا ریولیت در آن زون نفوذ کرده اند. این سنگ ها مربوط به فعالیت های احتمالاً پلیو-پلئیستوسن بوده که به صورت گنبدهای نیمه عمیق تا آتشفشانی در منطقه وجود دارند. بر اساس مطالعات ژئوشیمیایی سنگ های منطقه مورد مطالعه دارای ویژگی های شیمیایی 56%> sio2، 15%400 و غنی شدگی از عناصرlile و lree و تهی شدگی از عناصر y وhree (y<18و yb<1.9) و نسبت های بالای sr/y>40و la/yb>2 بوده و نشان دهنده ویژگی های آداکیتی می باشند. این آداکیت ها به گروه آداکیت های غنی از سیلیس تعلق دارند و دارای ماهیت متاآلومین و سری کالک-آلکالن پتاسیم متوسط تا بالا می باشند. ویژگی های ژئوشیمیایی نمونه های مورد مطالعه، از جمله غنی شدگی از عناصر lree و lile نسبت به hree و hfse، آنومالی منفی عناصر tnt (ta-nb-ti) و موقعیت آنها در نمودارهای متمایزکننده محیط های تکتونیکی، نشاندهنده آن است که این سنگ ها در محیط مرتبط با زون های فرورانش تشکیل شده اند. بررسی های جامع ویژگی های زمین شناسی صحرایی، پتروگرافی، ژئوشیمیایی و ایزوتوپی حکایت از آن دارند که آداکیت های منطقه مورد مطالعه دو دسته می باشند: 1- آداکیت های دامنه جنوبی نوار افیولیتی شمال سبزوار (ساروق، زرد کوهی،کوه سفید) که دارای ترکیب ریولیتی بوده و بسیار تفریق یافته می باشند ( احتمالاً مشابه با پسودو آداکیت ها)، 2- آداکیت های دامنه شمالی نوار افیولیتی شمال سبزوار (نوده انقلاب و کمرتنگ) که دارای ترکیب آندزیتی و داسیتی هستند و تفریق یافتگی کمتری دارند. مطالعات ایزوتوپی نشان می دهد واحدهای آتشفشانی مورد مطالعه در نمودار های ایزوتوپی در محدوده مرز گوشته رایج(prema) با morb واقع شده و نشان دهنده آن است که سنگ های مورد مطالعه از یک گوشته نسبتاً تهی شده مشابه با تیپ مورب همراه با مقدار کمی آلایش پوسته ای نشأت گرفته اند.